ΠΡΩΤΗ
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ
Οι τρεις Εβραίοι μάντεις, ο βασιλιάς Ιζήθ και ο Ίσαυρος: Όταν στην Περσία ήταν
βασιλιάς ο ειδωλολάτρης Ιζήθ, τον επισκέφτηκαν τρεις Εβραίοι μάγοι που του
είπαν ότι για να ζήσει πολλά χρόνια έπρεπε να διατάξει τους Χριστιανούς της
χώρας του να σταματήσουν να προσκυνούν τις εικόνες τους. Πράγματι, ο Ιζήθ
ακολούθησε τις οδηγίες τους αλλά μετά από ένα χρόνο πέθανε. Διάδοχος ήταν ο
γιος του, ειδωλολάτρης και εκείνος αλλά ήπιος και διαλλακτικός. Όταν οι
Χριστιανοί έμαθαν ότι υπεύθυνοι για την απαγόρευση της λατρείας των εικόνων
ήταν οι τρεις Εβραίοι, απευθύνθηκαν στον νέο βασιλιά και ζήτησαν την άρση της
απαγόρευσης με αντάλλαγμα την καταβολή μεγαλύτερου φόρου. Πράγματι
εισακούστηκαν και οι μάγοι έφυγαν εσπευσμένα υπό την απειλή του θανάτου. Στο
δρόμο τους όμως, στην περιοχή Ισαυρία, συνάντησαν έναν βοσκό που κοιμόταν, τον
Λέοντα, για τον οποίο προέβλεψαν πως θα γινόταν βασιλιάς.
Ο Λέοντας γίνεται βασιλιάς: Την εποχή εκείνη βασιλιάς ήταν ο Κωνσταντίνος
Πωγωνάτος ο οποίος διέταξε να συγκεντρωθούν στρατιώτες από όλη τη χώρα για να
ενισχύσουν τον στρατό που πολεμούσε με τους Δαλμάτες. Ο Λέοντας συμμετείχε στην
εκστρατεία, διακρίθηκε και σταδιακά ανελίχθηκε στις υψηλότερες βαθμίδες. Στο
τέλος, μετά το θάνατο του Πωγωνάτου, ανακηρύχθηκε βασιλιάς. Το νέο μαθεύτηκε
γρήγορα και οι τρεις μάγοι επισκέφτηκαν τον Ίσαυρο και του θύμισαν την υπόσχεση
που τους είχε δώσει όταν μάντεψαν ότι θα γινόταν βασιλιάς. Πράγματι ο Λέοντας
φάνηκε πρόθυμος να τους ικανοποιήσει και εκείνοι του ζήτησαν να απομακρύνει τις
εικόνες από τους ναούς και να απαγορεύσει την λατρεία τους, ως ειδωλολατρικά
αντικείμενα.
Ο Ίσαυρος προκαλεί τον Πατριάρχη: Μετά την αποχώρηση των Εβραίων, ο
Ίσαυρος κάλεσε τον Πατριάρχη Γερμανό και προσπάθησε με ύπουλο τρόπο να τον επηρεάσει
ώστε να απομακρύνει τις εικόνες. Προσποιήθηκε τον αφελή και του έθεσε δύο λύσεις:
Αν οι εικόνες είναι είδωλα να αποκαθηλωθούν και αν είναι άγιες να κρεμαστούν
ψηλότερα ώστε να μην προσεγγίζονται από τους αμαρτωλούς πιστούς. Ο Πατριάρχης
τότε αποκάλυψε μια προφητεία που ανέφερε ότι ένας βασιλιάς του Βυζαντίου με το
όνομα Κόνων, ως αιρετικός θα προκαλούσε ζήτημα με τις εικόνες. Όπως
αποδείχτηκε, ο Κόνων ήταν ο Ίσαυρος(το υποκοριστικό του στην παιδική ηλικία).
Η ιστορία του Αγίου Μαντηλιού: Λίγο πριν τα Άγια Πάθη, ένας άρχοντας,
ο Αύγαρος, έστειλε στον Κύριο έναν ζωγράφο, τον Ανανία, με την εντολή να
ζητήσει από τον Ιησού να έρθει στο κάστρο του για να τον θεραπεύσει από την
λέπρα. Σε περίπτωση που ο Κύριος αδυνατούσε να έρθει, ο Αύγαρος ζήτησε από τον Ανανία
να ζωγραφίσει τον Χριστό σε ένα μαντήλι. Επίσης Τον προσκάλεσε στο κάστρο του
που θα Του χάριζε προστασία από τους πολυπληθείς εχθρούς Του. Ο Ανανίας μάταια
προσπαθούσε να σχεδιάσει το πρόσωπο του Ιησού, καθώς Εκείνος άλλαζε συνεχώς
έκφραση, ώσπου τελικά ο Χριστός ζήτησε το μαντήλι του ζωγράφου για να σκουπίσει
το πρόσωπό Του και αποτυπώθηκε με θαυμαστό τρόπο η όψη Του. Επιπλέον έστειλε
μήνυμα στον Αύγαρο που τον ευχαριστούσε για την προσφορά του και προφήτεψε
ασφάλεια και ειρηνική ζωή στο κάστρο του, μετά από την μελλοντική επίσκεψη του
μαθητή Του, Θαδδαίου. Πράγματι ο Αύγαρος μόλις προσκύνησε το Άγιο Μαντήλι
θεραπεύτηκε σχεδόν τελείως. Μετά την Ανάληψη του Κυρίου, ο μαθητής Θαδδαίος
επισκέφτηκε τον Αύγαρο και τον βάπτισε Χριστιανό. Ο άρχοντας τότε θεραπεύτηκε τελείως
και πρόσταξε να τοποθετηθεί το Μαντήλι σε περίοπτη θέση ώστε να το προσκυνούν
όλοι οι πιστοί. Όταν μετά το θάνατο του Αύγαρου βασίλεψε ο εγγονός του, θέλησε
να αντικαταστήσει το Μαντήλι με ειδωλολατρικό αντικείμενο. Ο Αρχιερέας όμως του
τόπου έκρυψε το Μαντήλι, την Εικόνα του Χριστού και ένα καντήλι σε καμάρα
πόρτας του κάστρου και τα έκτισε ώστε να μην είναι ορατά. Χρόνια αργότερα, οι
Πέρσες με βασιλιά τον Χοσρόη έκαναν επιδρομή στο κάστρο. Ο Αρχιερέας Ευλάλιος τότε, έπειτα από
προτροπή μιας γυναίκας που είδε στον ύπνο του, οδηγήθηκε στο σημείο του κάστρου
που υπήρχαν τα Άγια αντικείμενα, τα βρήκε και έκανε λιτανεία στην πόλη. Το
αποτέλεσμα ήταν οι Πέρσες να τραπούν σε φυγή με τρόμο, καθώς η φωτιά που είχαν
ρίξει στην πόλη, με παράδοξο και θαυμαστό τρόπο, άλλαξε κατεύθυνση και στράφηκε
εναντίον τους.
Διαφορά εικόνας-ειδώλου: Ο Πατριάρχης προσπάθησε, μετά την αφήγηση της
ιστορίας του Αγίου Μαντηλιού, να εξηγήσει στον Ίσαυρο τη διαφορά
εικόνας-ειδώλου. Στο είδωλο, το ξύλο που χρησιμοποιείται σκαλίζεται, ώστε στο
ομοίωμα να διακρίνονται και να ψηλαφίζονται τα μέλη. Αντίθετα, στην εικόνα, ο
τεχνίτης ζωγραφίζει το πρόσωπο του Κυρίου και των Αγίων.
Θαύματα των Αγίων Εικόνων
Θαύμα της εικόνας της Παναγίας της
Λύδδας: Λίγο
έξω από τα Ιεροσόλυμα, υπήρχε ένα κάστρο που ονομαζόταν Λύδδα, στο οποίο οι
μαθητές Πέτρος και Ιωάννης έκτισαν μια εκκλησία προς τιμή της Παναγίας. Ζήτησαν
λοιπόν από την Παναγία να την ευλογήσει και εκείνη τους είπε να πάνε πρώτοι
στον ναό και εκείνη θα ακολουθούσε αργότερα. Όταν πράγματι πήγαν στην εκκλησία,
είδαν το ομοίωμα της ζωγραφισμένο στον δεξί μαρμαρένιο στύλο της Εκκλησίας. Το
ομοίωμα διατηρήθηκε μέχρι την εποχή του Ιουλιανού του Παραβάτη, ο οποίος
διέταξε κάποιους Εβραίους ζωγράφους να το χαλάσουν. Όσο όμως εκείνοι προσπαθούσαν
να ξύσουν την εικόνα, τόσο πιο λαμπρό γινόταν το πρόσωπο της, ώσπου στο τέλος
εγκατέλειψαν την προσπάθεια.
Θαύμα της εικόνας της Παναγίας της
Λύδδας: Ο
Απόστολος Πέτρος, διδάσκοντας στον κόσμο, πέρασε από την περιοχή της Λύδδας.
Εκεί, στο όνομα του Κυρίου θεράπευσε τον Αινεία που ήταν ασθενής επί 8 χρόνια.
Όταν πλέον απέκτησε άριστη υγεία, έκτισε μια λαμπρή εκκλησία, αφιερωμένη στην
Παναγία. Οι ειδωλολάτρες και οι Εβραίοι όμως του τόπου θέλησαν να
οικειοποιηθούν τον ναό, φιλονίκησαν με τους Χριστιανούς και τελικά κατέληξαν
στον άρχοντα της περιοχής για να βρουν λύση. Ακολουθώντας τις εντολές του,
κλείδωσαν τον ναό για τρεις μέρες και όταν τον άνοιξαν, παρουσία όλων, είδαν
την εικόνα της Παναγίας με γαλάζιο φόρεμα και πορφυρό μανδύα και με επιγραφή που
προσδιόριζε την ταυτότητά της. Έτσι η εκκλησία παρέμεινε στην κατοχή των
Χριστιανών και η εικόνα έκανε πολλά θαύματα και ίασε σωματικά και ψυχικά
πολλούς ανθρώπους.
Θαύμα της εικόνας της Παναγίας στην
Κύπρο: Στο
νότιο μέρος της Κύπρου υπήρχε ένας ναός αφιερωμένος στην Παναγία. Στο εξωτερικό
μέρος του, πάνω από την πόρτα ήταν μια εικόνα που απεικόνιζε την Παναγία να
κάθεται σε θρόνο και να έχει τον Ιησού, βρέφος στα γόνατά της, ενώ δυο άγγελοι
στέκονταν στις δυο πλευρές της. Κάποια μέρα ένας άπιστος, περνώντας από εκεί,
θέλησε να ασεβήσει στην εικόνα. Την στόχευσε και χτύπησε την Παναγία στο γόνατο
που άρχισε να αιμορραγεί. Έντρομος ο άπιστος απομακρύνθηκε από τον ναό και
πέθανε στον δρόμο για το σπίτι του.
Θαύμα της εικόνας του Χριστού στην
Κωνσταντινούπολη:
Στην Κωνσταντινούπολη υπήρχε μια εικόνα του Κυρίου που την έφερε ο Μέγας
Κωνσταντίνος πρώτος, την τίμησε ιδιαίτερα ο Ιουστινιανός και την προσκυνούσαν
όλοι οι πιστοί. Το όνομα της ήταν Αντιφωνητής και οφειλόταν σε μια ιστορία που
διαδραματίστηκε στην Πόλη. Κάποτε ένας ναυτικός της Κωνσταντινούπολης, ο
Θεόδωρος, πήγε σε ένα ταξίδι εμπορικό και κέρδισε πολλά χρήματα. Δυστυχώς κατά
την επιστροφή του στην πατρίδα, το καράβι ναυάγησε και τα έχασε όλα. Ζήτησε
λοιπόν από τον καλό του φίλο, τον Εβραίο Ιωσήφ, να του δανείσει ένα ποσό με την
υπόσχεση ότι θα το επέστρεφε μόλις θα γύριζε από το επόμενο ταξίδι του. Εγγυητή
για την υπόσχεση του όρισε τον Κύριο και επανέλαβε μπροστά στην εικόνα του
Αντιφωνητή ότι θα ξεπλήρωνε το χρέος του. Πράγματι, ο Θεόδωρος κράτησε την
υπόσχεσή του και έστειλε τα χρήματα πριν επιστρέψει ο ίδιος από το ταξίδι του.
Δυστυχώς ο Ιωσήφ αποδείχθηκε παραδόπιστος και λίγο καιρό μετά την επιστροφή του
Θεόδωρου, του ζήτησε τα χρήματα αποκρύπτοντας ότι τα είχε παραλάβει. Ο Θεόδωρος
τότε τον οδήγησε μπροστά στην εικόνα του Κυρίου και ακούστηκε μια φωνή που
αποκάλυψε την αλήθεια. Ο Ιωσήφ τυφλώθηκε τότε και έντρομος, μετανοώντας
ειλικρινά, αποκάλυψε την αλήθεια. Στη συνέχεια βαπτίστηκε ο ίδιος και η
οικογένειά του Χριστιανοί.
Θαύμα της εικόνας του Χριστού
στην Βηρυττό: Ένας
Χριστιανός, κάτοικος της Βηρυττού, μετακόμισε κάποια περίοδο αλλά ξέχασε να
πάρει μαζί του μια εικόνα του Κυρίου που έμεινε στο παλιό του σπίτι. Γρήγορα το
σπίτι εκείνο ενοικιάστηκε σε ένα αντρόγυνο Εβραίων. Λίγες μέρες αργότερα η γυναίκα
γέννησε και πολλοί την επισκέφτηκαν. Αντιλήφθηκαν όμως την παρουσία της
εικόνας, κατηγόρησαν τον ενοικιαστή ως άπιστο και του ζήτησαν να την
καταστρέψει. Πράγματι, εκείνος επιχείρησε να λογχεύσει την πλευρά του Κυρίου
και ως εκ θαύματος η πληγή άρχισε να αιμορραγεί. Το αποτέλεσμα ήταν πολλοί
Εβραίοι να πιστέψουν και να βαπτιστούν Χριστιανοί.
Ο Ίσαυρος διώχνει τον Πατριάρχη: Ο Πατριάρχης μετά την αφήγηση των
θαυμάτων των εικόνων, κατηγόρησε τον Ίσαυρο για την εμμονή του στην προσταγή
των Εβραίων και τον προειδοποίησε για την τιμωρία που θα δοκίμαζε λόγω της
απιστίας του. Ο βασιλιάς όμως χωρίς να σεβαστεί τη θέση του Πατριάρχη, τον
ράπισε και τον απόπεμψε.
Διάλογος Ίσαυρου και Διδάσκαλου: Στην Κωνσταντινούπολη ζούσε ένας
Δάσκαλος με τους δώδεκα μαθητές του, κατά παράδειγμα του Κυρίου, σε ένα σπίτι
πλούσιο σε βιβλία ο οποίος συμβούλευε τους Χριστιανούς Βυζαντινούς βασιλιάδες
σε περιπτώσεις δύσκολων ζητημάτων. Ο Ίσαυρος λοιπόν τον κάλεσε για να
συζητήσουν το θέμα των εικόνων, έχοντας όμως σκοπό να επιβάλλει την άποψη του.
Ο Δάσκαλος άκουσε τα ερωτήματα που του έθεσε και του απάντησε διαδοχικά και με
επιχειρήματα. Αρχικά του ανέφερε ότι πουθενά σε όλα τα βιβλία που είχε
μελετήσει δεν υπήρχε απαγόρευση προσκύνησης των εικόνων. Αντίθετα,
χαρακτηρίζονταν ως αιρετικοί όσοι τις αρνούνται. Στη συνέχεια του εξιστόρησε
την ιστορία του Ευαγγελιστή Λουκά που ζωγράφισε τρεις εικόνες προς τιμή της
Παναγίας. Όταν εκείνη τις είδε, χάρηκε πολύ και τις ευλόγησε, δίνοντας το
μήνυμα ότι είναι αγιασμένες και όχι αμαρτωλά είδωλα. Στη συνέχεια, αποφεύγοντας
την ερώτηση-παγίδα του βασιλιά σχετικά με την εντολή του Θεού στον Μωυσή να μην
προσκυνούν είδωλα, ο Δάσκαλος του απάντησε ότι ο Κύριος έδωσε την οδηγία αυτή
γιατί γνώριζε και προέβλεπε την στροφή των Εβραίων προς τα είδωλα μετά τον
θάνατο του Μωυσή, όπως και έγινε. Οι Χριστιανοί προσκυνούν τις εικόνες και
αποδίδουν τιμή στο εικονιζόμενο πρόσωπο, όχι στο ομοίωμα.
Ο Δάσκαλος εξιστορεί θαύματα Εικόνων:
Στο όρος των Ελαιών: Όταν ο Κύριος πήγε στο
Όρος των Ελαιών για να προσευχηθεί, πριν το τελικό μαρτύριο, αισθάνθηκε φόβο
γιατί είχε και ανθρώπινη φύση. Καθώς ίδρωσε λοιπόν, ζήτησε ένα μαντήλι για να
σκουπιστεί και τότε το πρόσωπό Του αποτυπώθηκε στο ύφασμα. Από τότε το μαντήλι
έγινε θαυματουργό και έκανε πολλά θαύματα.
Στην Αλεξάνδρεια: Στην Αλεξάνδρεια ζούσε
ένας άρχοντας που είχε την συνήθεια κάθε φορά που περνούσε από μια μεγάλη
εκκλησία της περιοχής να περιπαίζει την εικόνα της Παναγίας που ήταν στον
προαύλιο χώρο. Κάποια μέρα όμως η Παναγία εμφανίστηκε μπροστά του μαζί με δυο
άνδρες που τον ακινητοποίησαν. Η Μαρία ακούμπησε το χέρι της στο σώμα του
άπιστου και το χάραζε μέχρι που διαλύθηκε. Στην ίδια περιοχή, ένας άλλος
άρχοντας ήταν και εκείνος βλάσφημος με την συγκεκριμένη εικόνα. Μια μέρα όμως
που τον καταδίωκαν κάποιοι για τον
φονεύσουν, κατέφυγε στην εικόνα, ζητώντας προστασία. Η Παναγία τότε εμφανίστηκε
ζωντανή, απέστρεψε το πρόσωπό της και ο άπιστος τελικά δεν απέφυγε το θάνατο
από τους διώκτες του.
Στην Κωνσταντινούπολη: Στον εξωτερικό χώρο
της Αγίας Σοφίας υπήρχε ένα πηγάδι, στο οποίο πλένονταν οι Χριστιανοί πριν
μπουν στον ναό. Εκεί, ο Ιουστινιανός είχε τοποθετήσει και μια εικόνα του Σωτήρα
Ιησού. Ένας Εβραίος, μια μέρα που σταμάτησε εκεί για να πιει νερό και καθώς
ήταν μόνος του, πήρε την απόφαση να πειράξει την εικόνα. Την μαχαίρωσε λοιπόν
στο στήθος και έντρομος είδε να αιμορραγεί. Για να μην αποκαλυφθεί έριξε την
εικόνα στο πηγάδι, το αίμα όμως δεν σταμάτησε αλλά έρεε συνεχώς και έγινε
γρήγορα αντιληπτό από τους διερχόμενους,οι οποίοι αφού εξανάγκασαν τον Εβραίο
να αποκαλύψει την αλήθεια, έβγαλαν την εικόνα και είδαν και εκείνοι το θαύμα. Ο
Εβραίος μετά το θαυμαστό περιστατικό βαπτίστηκε ο ίδιος και η οικογένειά του,
χριστιανοί.
Στις Κυκλάδες: Σε ένα νησί των
Κυκλάδων ήταν μια εκκλησία αφιερωμένη στον Απόστολο Ανδρέα. Ο ιερέας του ναού
παρακινημένος από τον διάβολο, πήρε μια λόγχη και έβγαλε το δεξί μάτι του
Αγίου. Συγχρόνως, βγήκε από θαύμα και το δεξί του μάτι του ιερέα και
συγκολλήθηκε μόνο του στο κενό του οφθαλμού της εικόνας. Από τότε ο ιερέας δεν
εγκατέλειψε ποτέ την εκκλησία και παρέμενε εκεί, τυφλός, να ζητά συγχώρεση για
την αμαρτία του.
Η εικόνα του Χριστού από τα
Ιεροσόλυμα: Την
εποχή του αυτοκράτορα Τιβέριου ζούσε μια πλούσια χήρα γυναίκα που αρρώστησε
βαριά. Ζήτησε λοιπόν να της στείλουν από τα Ιεροσόλυμα την αχειροποίητη εικόνα
του Κυρίου, με την ελπίδα ότι αν την προσκυνούσε θα γινόταν καλά. Πράγματι
παρέλαβε την εικόνα, την προσκύνησε και την φύλαξε σε ένα σεντούκι μέσα στο
παρεκκλήσι που είχε στην οικία της. Καθώς πέρασαν 40 μέρες και η κατάσταση της
υγείας της επιδεινωνόταν, ζήτησε από μια έμπιστη δούλα της να της φέρει την
εικόνα. Εκείνη υπάκουσε αλλά πριν φτάσει στο παρεκκλήσι είδε να βγαίνει από το
σεντούκι μια τεράστια φλόγα που έκανε την πρόσβαση αδύνατη. Αμέσως
συγκεντρώθηκαν και άλλοι υπηρέτες που έντρομοι άρχισαν να προσεύχονται μέχρι
που η φωτιά έσβησε από μόνη της. Όταν άνοιξαν το σεντούκι βρήκαν την εικόνα
άθικτη και στο πανί που την σκέπαζε είχε αποτυπωθεί η μορφή της εικόνας. Όταν η
άρρωστη γυναίκα άγγιξε το πανί θεραπεύτηκε τελείως. Όταν χρόνια αργότερα, η
ευσεβής αρχόντισσα κατάλαβε ότι πλησίαζε η ώρα του θανάτου της, έστειλε την
εικόνα και το μαντήλι σε ένα γυναικείο μοναστήρι. Αργότερα κατά τη διάρκεια της
πολιορκίας της περιοχής από τους Πέρσες, οι καλόγριες, φοβούμενες την
αιχμαλωσία, έφυγαν και ζήτησαν καταφύγιο
στην Κωνσταντινούπολη. Δυστυχώς όμως ο Πατριάρχης Σέργιος όταν πληροφορήθηκε
την ύπαρξη της εικόνας, έστειλε έναν διάκονο και την πήρε. Αρρώστησε όμως βαριά
και είδε στο όνειρό του έναν άνδρα να τον προστάζει να επιστρέψει την εικόνα.
Πράγματι όταν η εικόνα επέστρεψε στις μοναχές, θεραπεύτηκε τελείως.
Έναρξη Εικονομαχίας και οι βιαιοπραγίες του Ίσαυρου: Μάταια ο Διδάσκαλος
προσπάθησε με τους λόγους του και τις ιστορίες των θαυμάτων των εικόνων να
πείσει τον αυτοκράτορα για το λάθος της εικονομαχίας. Ο Ίσαυρος ήταν ανένδοτος
και όχι μόνο δεν άλλαξε γνώμη αλλά φέρθηκε με υπερβολική σκληρότητα. Αφού
έδιωξε τον Διδάσκαλο, έδωσε διαταγή να πυρπολήσουν το διδασκαλείο του την ώρα
που ο ίδιος και οι μαθητές του βρίσκονταν στο εσωτερικό του, βρίσκοντας φρικτό
θάνατο. Στη συνέχεια, με εντολή του, αφαιρέθηκαν όλες οι εικόνες από τους ναούς
και άλλες είτε κάηκαν είτε πετάχτηκαν στην θάλασσα. Καθαίρεσε επίσης τον
Πατριάρχη και στη θέση του τοποθέτησε έναν δικό του αιρετικό. Διέταξε επίσης να
αποκαθηλωθεί η μεγάλη εικόνα του Κυρίου που ήταν τοποθετημένη στην πόρτα Χάλκη
του κάστρου της Κωνσταντινούπολης. Βρέθηκαν όμως πιστοί που προσπάθησαν να
εμποδίσουν την ασέβεια αυτή και βρήκαν μαρτυρικό και αποτρόπαιο θάνατο όπως και
πολλοί άλλοι Άγιοι πιστοί που αντιτάχθηκαν στις αποφάσεις του Ίσαυρου.
Η φυγάδευση της Δεσποτικής Εικόνας: Στην Κωνσταντινούπολη
και συγκεκριμένα στο Πατριαρχείο ήταν μια μεγάλη εικόνα του Ιησού. Ο Πατριάρχης
Γερμανός λοιπόν, φοβούμενος ότι θα καταστραφεί από το μένος των αιρετικών,
έγραψε ένα γράμμα στον ευσεβή Πάπα της Ρώμης, Γρηγόριο, που του εξηγούσε την
κατάσταση και τον παρακαλούσε να προστατέψει την εικόνα. Έβαλε το γράμμα σε μια
εσοχή της εικόνας και την έριξε στη θάλασσα. Η εικόνα άρχισε να διαγράφει
ταχύτατα μια ευθεία πορεία και την επόμενη μέρα είχε φτάσει στον προορισμό της.
Στο μεταξύ ο Πάπας είχε ενημερωθεί στον ύπνο του από έναν Άγγελο και περίμενε
με κληρικούς και άρχοντες και με όλες τις τιμές την εικόνα, η οποία έφτασε
όρθια στον Τίβερη ποταμό. Από τότε κάθε χρόνο εκείνη την ημερομηνία, από την
εικόνα ανέβλυζε θαυματουργό νερό.
ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΕΣ
ΒΥΖΑΝΤΙΟΥ ΜΕΤΑΞΥ 1ΗΣ ΚΑΙ 2ΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ
- Κωνσταντίνος Κοπρώνυμος: Ήταν γιος του Ίσαυρου, πολέμιος των εικόνων. Ονομάστηκε Κοπρώνυμος γιατί κατά την διάρκεια της βάπτισής του, αφόδευσε στην κολυμβήθρα.
- Λέων της Χαζάρας: Ήταν γιος του Κοπρώνυμου, αιρετικός και εικονομάχος.
- Κωνσταντίνος και Ειρήνη(η μητέρα του): Ήταν ευσεβείς βασιλιάδες οι οποίοι κατόπιν προτροπής του Πατριάρχη Ταρασίου, συγκάλεσαν την 7η Οικουμενική Σύνοδο στην Νίκαια, όπου συμμετείχαν 365 Πατέρες και Πατριάρχες της Χριστιανικής επικράτειας. Η απόφαση της Συνόδου έδινε την ελευθερία στους χριστιανούς να προσκυνούν τις εικόνες.
- Νικηφόρος: Ευσεβής αυτοκράτορας.
- Σταυράκιος: Ήταν γιος του Νικηφόρου και ευσεβής αυτοκράτορας επίσης.
- Μιχαήλ Ραγγαβής: Ευσεβής αυτοκράτορας.
- Λέων ο Αρμένιος: Αρχικά ήταν ευσεβής Ορθόδοξος Χριστιανός, στη συνέχεια όμως, επηρεασμένος από έναν ασκητή, έγινε η αιτία να αρχίσει η δεύτερη περίοδος της εικονομαχίας.
ΔΕΥΤΕΡΗ
ΠΕΡΙΟΔΟΣ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΟΜΑΧΙΑΣ
Αιτία της δεύτερης εικονομαχίας: Την εποχή που βασίλευε ο Μιχαήλ
Ραγγαβής, ο Λέων ο Αρμένιος ήταν στρατιώτης. Μια μέρα, ακολουθώντας ένα
μονοπάτι στην περιοχή του Ολύμπου Προύσας, οδηγήθηκε σε ένα σπήλαιο ενός
ευσεβούς ασκητή. Αφού εξομολογήθηκε στον ερημίτη, εκείνος, με τη σειρά του, του
αποκάλυψε πως θα γινόταν βασιλιάς. Μετά από λίγο καιρό ο ασκητής πέθανε και ο
Λέοντας έγινε πράγματι αυτοκράτορας του Βυζαντίου. Δεν ξέχασε όμως τον ασκητή
για αυτό και ζήτησε από έναν γέροντα του παλατιού, τον Θεοδόσιο, έναν ασεβή
εικονομάχο να φέρει τον ασκητή στην Πόλη για ευλογία. Ο Θεοδόσιος επωφελήθηκε
από την ευκαιρία και έστησε μια πλεκτάνη για να υποχρεώσει τον βασιλιά να
επαναφέρει την εικονομαχία. Αφού ενημερώθηκε ότι ο ασκητής είχε αποβιώσει,
διέταξε έναν έμπιστό του με τα ίδια περίπου φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά, να
πάρει τη θέση του ερημίτη και όταν τον επισκεφτούν οι απεσταλμένοι του βασιλιά
με δώρα, να τα αρνηθεί με τον ισχυρισμό ότι προέρχονται από ειδωλολάτρη. Πράγματι,
έτσι έγινε και ο Λέοντας περίλυπος ζήτησε την συμβουλή του Θεοδοσίου που τον
εξαπάτησε για μια ακόμα φορά. Ο αιρετικός Θεοδόσιος πρότεινε στον βασιλιά να
επισκεφτούν τον ερημίτη βράδυ μετά από τρεις μέρες, με αλλαγή των ρούχων ώστε
να μην αποκαλυφθεί η ταυτότητά τους. Αν ο ερημίτης τους αναγνώριζε, θα σήμαινε
ότι επρόκειτο για σοφό άνθρωπο και θα έπρεπε να ακολουθήσουν τις οδηγίες του.
Όταν μετά από τρία μερόνυχτα ο Λέοντας και ο Θεοδόσιος έφτασαν στο σπήλαιο, ο
απατεώνας ερημίτης, μετά από οδηγίες του Θεοδοσίου, αρχικά ¨αποκάλυψε¨ την
ταυτότητά τους και στη συνέχεια επίπληξε τον αυτοκράτορα για την ανοχή του στην
λατρεία των ειδώλων, όπως αποκάλεσε τις εικόνες. Του επισήμανε πως αν έπαιρνε
δραστικά μέτρα, θα έχαιρε μακροζωίας, σε διαφορετική περίπτωση θα ήταν
αμαρτωλός και υπεύθυνος για όλα τα δεινά που θα ακολουθούσαν. Ο Λέοντας
επηρεάστηκε και διέταξε την αποκαθήλωση των εικόνων και την έναρξη της 2ης
περιόδου της εικονομαχίας.
Άλλοι εικονομάχοι αυτοκράτορες και διωγμοί: Ο Λέοντας καθαίρεσε τον Πατριάρχη Νικηφόρο και
τον φυλάκισε σε εξορία. Επίσης βασάνισε πολλούς ενάρετους κληρικούς, επισκόπους
και ηγούμενους που αντιτάχθηκαν στις διαταγές του. Στο τέλος φονεύτηκε και ο
ίδιος και στη θέση του έγινε βασιλιάς ο Μιχαήλ ο Τραυλός, εικονομάχος και
αυτός. Στη συνέχεια τον διαδέχτηκε ο γιος του Θεόφιλος, ένας σκληρός
εικονομάχος, ίσως ο χειρότερος, αλλά δίκαιος βασιλιάς που είχε σύζυγο την Θεοδώρα,
μια πιστή Ορθόδοξη που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην οριστική λήξη της
αιματηρής αυτής διαμάχης εικονομάχων και εικονολατρών.
Ο ΡΟΛΟΣ
ΤΗΣ ΘΕΟΔΩΡΑΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΣΤΗΛΩΣΗ ΤΩΝ ΕΙΚΟΝΩΝ
Η αυτοκράτειρα Θεοδώρα ήταν πιστή Ορθόδοξη που προσκυνούσε κρυφά από τον
άνδρα της τις εικόνες και κρατούσε φυλαγμένη μια εικόνα του Κυρίου με την
Παναγία. Πέντε χρόνια μετά την ανάληψη του θρόνου από τον Θεόφιλο και ως
συνέπεια των θηριωδιών του στους εικονολάτρες, άρχισαν τα δεινά για την
αυτοκρατορία. Καταρχήν οι Αγαρηνοί έκαναν επιδρομή και κατέκτησαν την ιδιαίτερη
πατρίδα του Θεόφιλου, το Αμμόριο. Τότε φονεύτηκαν πολλοί χριστιανοί, μεταξύ των
οποίων και οι άγιοι 42 μάρτυρες, ενώ άλλοι αιχμαλωτίστηκαν και μεταφέρθηκαν
στην Συρία. Οι Αγαρηνοί στη συνέχεια κατέκτησαν και άλλα εδάφη της
αυτοκρατορίας που πλέον είχε να αντιμετωπίσει εκτός από τα εσωτερικά προβλήματα
που προκάλεσε η εικονομαχία, την πείνα και τους καταστροφικούς σεισμούς που
συνέβαιναν. Ο Θεόφιλος όμως παρέμεινε ανένδοτος μέχρι το 12ο έτος
της βασιλείας του όπου αρρώστησε βαριά. Ένα κοινό όραμα που είδε με την Θεοδώρα
τον έκανε να αλλάξει γνώμη. Μετανόησε, προσκύνησε την εικόνα που κρατούσε κρυφά
η Θεοδώρα και ξεψύχησε. Την διακυβέρνηση την ανέλαβε ο 5χρονος γιος του Μιχαήλ
μαζί με την μητέρα του που προσπάθησαν να αποκαταστήσουν την ειρήνη στο εσωτερικό
του Βυζαντίου. Φυλακισμένοι και εξόριστοι εικονολάτρες επανήλθαν στην πρότερη
ζωή τους, ο αιρετικός Πατριάρχης εκδιώχθηκε και ανέλαβε και πάλι ο Μεθόδιος,
που είχε καθαιρεθεί από τον Θεόφιλο. Όσο η Θεοδώρα προσπαθούσε να επαναφέρει
την ηρεμία στην αυτοκρατορία, κάποιοι ασκητές και άγιοι άνθρωποι, έπειτα από
αποκάλυψη του Θεού, συνάντησαν τον Πατριάρχη Μεθόδιο και την βασίλισσα και τους
παρακάλεσαν να τοποθετήσουν ξανά τις εικόνες στις εκκλησίες. Η Θεοδώρα δέχτηκε
αμέσως, ζήτησε όμως από τους επισκέπτες της να προσευχηθούν για την σωτηρία της
ψυχής του Θεόφιλου. Εκείνοι την συμβούλεψαν να κάνει φιλανθρωπίες, να
ελευθερώσει τους σκλάβους, να προσευχηθεί και να νηστέψει. Ο Μεθόδιος, με την
σειρά του, έγραψε σε ένα χαρτί τα ονόματα όλων των αιρετικών, με τελευταίο του
Θεόφιλου, και το έβαλε κάτω από την Αγία Τράπεζα. Στο όνειρό του είδε έναν
Άγγελο Κυρίου που του αποκάλυψε ότι εισακούστηκε από τον Θεό η δέηση για τον
Θεόφιλο και δεν έπρεπε να συνεχίζουν να Τον ενοχλούν για το ίδιο θέμα. Το πρωί
της επόμενης μέρας, που ήταν Κυριακή, ο Μεθόδιος είδε στο χαρτί ότι το όνομα
του Θεόφιλου έλειπε. Το θαύμα μαθεύτηκε γρήγορα και όλοι συγκεντρώθηκαν στην
Εκκλησία κρατώντας εικόνες και σταυρούς, για να δοξολογήσουν τον Κύριο. Από τότε
η πρώτη Κυριακή νηστειών του Πάσχα καθιερώθηκε ως η Κυριακή της Ορθοδοξίας,
προς ενθύμηση εκείνης της ημέρας που, έπειτα από πολλά χρόνια, έληξε η διαμάχη
μεταξύ των χριστιανών και αποκαταστάθηκε η ορθή αντίληψη σχετικά με τη λατρεία
των εικόνων