ΜΟΝΑΧΙΣΜΟΣ

ΤΟ ΚΑΘΗΚΟΝ ΤΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ

Οι μοναχοί οφείλουν να ακολουθούν τους κανόνες της καλογερικής ζωής. Για αυτό το λόγο απαρνούνται τα εγκόσμια και τις υλικές απολαύσεις για να αφιερωθούν σε θεάρεστα έργα. Η εικόνα που έχει σχηματίσει ο απλός κόσμος για εκείνους είναι ιδανική και σεβάσμια. Η μορφή τους μοιάζει με άγιου ανθρώπου για αυτό και η ζωή τους πρέπει να είναι ανάλογη. Ένας μοναχός που προσποιείται τον ενάρετο και πράττει ανήθικα έργα είναι υποκριτής και σύμφωνα με τα λόγια του Χριστού στο Άγιο Ευαγγέλιο φέρει την αμαρτία στην ψυχή του.

Η ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ

Γενικά: Οι καλόγεροι, σύμφωνα με την Παράδοση και τους λόγους του Ιωάννη Δαμασκηνού, ταξινομούνται σε τρεις κατηγορίες: Τους Κοινοβιάτες, τους Ιδιόρρυθμους και τους Ασκητές.

Κοινοβιάτες: Οι Κοινοβιάτες είναι καλόγεροι που εγκατέλειψαν τα εγκόσμια και ακολουθούν τη ζωή και τους κανόνες του μοναστηριού μαζί με άλλους μοναχούς. Στη μονή δεν υπάρχει η έννοια της ιδιοκτησίας παρά μόνο της κοινοκτημοσύνης. Ο μοναχός δεν είναι ανεξάρτητος, με δική του βούληση αλλά υπακούει στις εντολές του Ηγούμενου. Η τάξη του κοινόβιου έχει εφαρμογή σε πολλές άλλες περιπτώσεις της χριστιανικής ζωής. Οι Άγγελοι πρώτοι από όλους ακολούθησαν το συγκεκριμένο πρότυπο. Είναι όλοι τους υποταγμένοι στον Θεό και πράττουν σύμφωνα με τις οδηγίες Του και όχι με βάση το θέλημά τους. Κατά τη διάρκεια της επίγειας ζωής του Κυρίου αλλά και μετά την Ανάληψή Του, οι Απόστολοι ζούσαν σύμφωνα με το πρότυπο του κοινόβιου. Το ίδιο εφάρμοσαν και οι Πατέρες της Εκκλησίας και αποτελεί μια άριστη επιλογή για έναν καλόγερο που επιθυμεί να σώσει την ψυχή του σε μια εποχή που έχει κυριευτεί από την ανομία και την ανηθικότητα.

Ιδιόρρυθμοι: Ο Ιδιόρρυθμος μοναχισμός είναι η κατηγορία εκείνη όπου ο καλόγερος ζει ανεξάρτητος, υποκινούμενος από το δικό του θέλημα. Είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη άσκηση του μοναχισμού καθώς ο ιδιόρρυθμος έχοντας πλήρη ελευθερία πρέπει να τιθασεύσει τις επιθυμίες του και να επιβληθεί στις σειρήνες της κοσμικής ζωής. Μπορεί να ζει μόνος αλλά πρέπει να ακολουθεί τους κανόνες της μοναστηριακής ζωής. Αυτό σημαίνει πως πρέπει να έχει εγκράτεια στην τροφή, να μην αμελεί την προσευχή και την τέλεση των Ακολουθιών. Οι έξοδοί του από το μοναστήρι πρέπει να είναι λιγοστές και για τελείως αναγκαίους λόγους. Οι επισκέψεις στα οικεία του πρόσωπα και η συμμετοχή του σε γιορτές είναι ενέργειες που οδηγούν στον θάνατο της ψυχής. Αντίθετα το εργόχειρο, η προσευχή, η συνομιλία με τον Πνευματικό του και τα έργα αγάπης αποτελούν σωτήριες ενέργειες. Ο Ιδιόρρυθμος οφείλει να συμβουλεύει όποιον αδερφό του παρεκκλίνει και να αποτελεί με τη ζωή του παράδειγμα προς μίμηση.

Ασκητές: Οι Ασκητές αποτελούν την τρίτη κατηγορία που έχει και εκείνη ιδιαίτερες δυσκολίες. Οι μοναχοί-ασκητές ζουν μόνοι αλλά σε απομονωμένα μέρη μακριά από υλικά αγαθά και επικοινωνία με άλλους ανθρώπους. Οι στερήσεις είναι πολλές και η επιβίωση δύσκολη λόγω της έλλειψης τροφής και των δυσμενών περιβαλλοντικών συνθηκών. Υπήρχαν όμως μοναχοί, όπως και αρκετές γυναίκες που είχαν τις αρετές και τη θέληση να ασκητέψουν και να γίνουν παράδειγμα για όλους τους χριστιανούς.

ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΠΑΛΑΙΩΝ ΚΑΙ ΝΕΩΝ ΜΟΝΑΧΩΝ

Η Καλογερική, ανέκαθεν, ήταν μια πολύ δύσκολη υπόθεση. Στη διάρκεια των χριστιανικών χρόνων υπήρξαν άγιοι μοναχοί αλλά και αρκετοί που παρέκλιναν. Δυστυχώς, η προσκόλληση στα υλικά αγαθά και η φιλαυτία οδήγησαν πολλούς μοναχούς στην επιθυμία να κατασκευάσουν μεγαλόπρεπα μοναστήρια με πολλά ζώα και άλλα ανούσια πράγματα. Οι πραγματικοί και ευσεβείς μοναχοί συναγωνίζονταν μεταξύ τους στην εγκράτεια στην τροφή και στην άσκηση των καθηκόντων τους. Η συσσώρευση του υλικού φθαρτού πλούτου δεν ταιριάζει στον καλόγερο και τον απομακρύνει από τον σκοπό του που είναι η σωτηρία της ψυχής του.

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΓΕΡΟΝΤΑ

Η παρουσία και ο ρόλος του Γέροντα στην καθημερινή αλλά και πνευματική ζωή του μοναχού είναι καταλυτικοί παράγοντες. Η επιλογή του όμως δεν είναι εύκολη υπόθεση. Δεν αρκεί η μορφή ενός γέροντα με άσπρα μαλλιά για να έχει το χάρισμα του πνευματικού καθοδηγητή. Ο ιδανικός Γέροντας πρέπει να είναι ένας σώφρωνας καλόγερος, ολιγαρκής στις ανάγκες του, με εμπειρία στην καλογερική και στη ζωή του κοινόβιου. Η ευθύνη του είναι πολύ μεγάλη γιατί συμβουλεύει μοναχούς και τους καθοδηγεί στον πνευματικό αγώνα.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΣΤΟΥΣ ΚΟΣΜΙΚΟΥΣ ΓΙΑ ΕΝΑΡΕΤΗ ΖΩΗ

Βασική αρχή στη ζωή του μοναχού αλλά και του κοσμικού είναι η σωτηρία της ψυχής. Η φροντίδα του σώματος είναι περιστασιακή γιατί αποτελείται από φθαρτό υλικό. Η ψυχή όμως είναι αιώνια και οφείλουμε να την προστατεύουμε από την επιθυμία της καλοζωίας, της πορνείας και της ακολασίας. Η διαφύλαξη της στη γήινη ζωή επιβραβεύεται διπλά από τον Ουράνιο Πατέρα. Πρώτα από όλα ο χριστιανός κερδίζει τη Ουράνια Βασιλεία. Επιπλέον, ο Ιησούς του προσφέρει όλα τα απαραίτητα για την επιβίωσή του και τον απαλλάσσει από την συγκεκριμένη φροντίδα, ώστε απρόσκοπτα να αφιερώνεται στην προετοιμασία της ψυχής του.